ΑΡΘΡΑ
Πέτρος Παρθένης
Ιστορικός
Περίληψη: Στόχος του άρθρου είναι η πληρέστερη και καλύτερη κατανόηση των εξελίξεων που οδήγησαν στην ποινικοποίηση του «Ονόματος» των χριστιανών στη Ρώμη τον 1ο μεταχριστιανικό αιώνα. Ο συγγραφέας θεωρεί πως οι διώξεις του Νέρωνα εναντίον των χριστιανών της Ρώμης το καλοκαίρι του 64 μ.Χ. ήταν ουσιαστικά ο πρώτος διωγμός για το «Όνομα». Αξιοποιώντας κυρίως την αφήγηση των Χρονικών του Τάκιτου, τους βίους του Σουητώνιου καθώς και πληροφορίες από την επιστολή του Παύλου προς Ρωμαίους, τις Πράξεις και τα Ευαγγέλια, ο συγγραφέας υποστηρίζει πως η κοινότητα των χριστιανών στη Ρώμη είχε αποκτήσει κακή φήμη μεταξύ Ιουδαίων και εθνικών πριν από το 64, κυρίως λόγω της σύγκρουσης υποστηρικτών και «πολέμιων» του Μωσαϊκού Νόμου, που πυροδότησε φήμες για υποτιθέμενη σεξουαλική διαστροφή και κανιβαλισμό μεταξύ των χριστιανών. Παράλληλα, εξαιτίας αυτής της διαμάχης, οι χριστιανοί έγιναν γνωστοί με αρνητικό τρόπο στις αρχές, ιδιαίτερα όταν έγινε αντιληπτό πως δεν αποτελούν μέρος της Ιουδαϊκής κοινότητας. Όταν οι χριστιανοί αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στις δημόσιες τελετές εξιλασμού που ακολουθήσαν την πυρκαγιά του 64, στοχοποιήθηκαν ακόμη περισσότερο στις διάνοιες των εθνικών και των αρχών. Η σοβαρή κοινωνική κρίση που ξέσπασε μετά την πυρκαγιά ανάγκασε τη λήψη δημοφιλών μέτρων από την κεντρική διοίκηση, ένα από τα οποία ήταν και η πάταξη της τοπικής χριστιανικής κοινότητας. Ο συγγραφέας υποστηρίζει πως οι χριστιανοί δεν κατηγορήθηκαν επίσημα ως εμπρηστές όπως γενικά πιστεύεται, αλλά ανεπίσημα, με την έννοια πως οι ιερόσυλες πρακτικές τους επέφεραν τη δυσμένεια των θεών στην πόλη. Αποτέλεσμα ήταν να συλληφθούν και να εκτελεστούν απλά ως χριστιανοί. Τα γεγονότα αυτά σε συνδυασμό με την άρνηση της εκκλησίας να προσαρμοστεί στις επιταγές της ρωμαϊκής διοικητικής νοοτροπίας, επέδρασε σημαντικά στον τρόπο που αντιμετώπισαν οι αρχές τη χριστιανική εκκλησία, και τελικά οδήγησαν στην εν γένει ποινικοποίηση της χριστιανικής ιδιότητας.
Summary: This article aims at a fuller and better understanding of the development that led to the penalization of the Christian “Name” in Rome during the 1st century AD. The writer believes that Nero’s actions against the Christians of Rome in the summer of 64 AD was actually the first persecution for the “Name.” Based mainly on information from Tacitus, Suetonius, Paul and the New Testament, the writer argues that Christians in Rome had already gained notoriety among Jews and “pagans” before the events of 64, mainly because of their dispute with Jews about the observance of the Mosaic Law. This dispute triggered the creation and circulation of rumors about orgies and cannibalism among Christians and, at the same time, caught the attention of the authorities, especially when it became apparent that Christians were not part of the Jewish community. When Christians refused to take part in the public remedia that followed the fire in 64 AD, their standing before the authorities and masses became even worse. The consequent social crisis forced the authorities to take measures that would please the crowds, including the persecution of the local Christian community. According to the writer, Christians were not formally charged as arsonists, as generally assumed, but probably accused of evoking the god’s wrath upon the city with their sacrilegious practices. As a result, they were arrested and executed just for being Christians. These events, combined with the Church’s refusal to adapt fully to the behests of the Roman administration, shaped the way the authorities treated Christians ever since and led to the penalization of the Christian name.