ARTICLES
Δέσποινα Ιωσήφ
Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
College Year in Athens
Περίληψη: Η ζωή των πόλεων της Μεσογείου των ύστερων ρωμαϊκών χρόνων διατηρούσε ακόμη τον έντονα εξωστρεφή χαρακτήρα της. Το πλήθος εμφανίζεται στις διαθέσιμες πηγές να διέθετε άπλετο ελεύθερο χρόνο που περνούσε σε δημόσιους υπαίθριους και ημιυπαίθριους χώρους προκειμένου να ενημερωθεί και να εκφράσει άποψη για τις τρέχουσες κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις, να παρακολουθήσει εκφωνήσεις λόγων και δημόσιες αναγνώσεις λογοτεχνικών έργων, τελέσεις ιάσεων και θαυμάτων και, όπως θα δούμε στη παρούσα μελέτη, να εμπλακεί ενεργά στις συλλήψεις, στις ανακρίσεις, στις φυλακίσεις και στις εκτελέσεις καταδίκων. Ο δημόσιος λόγος των ρωμαϊκών λαϊκών στρωμάτων και συγκεκριμένα τα προφορικά συνθήματα του ρωμαϊκού πλήθους, στα οποία θα επικεντρωθεί η παρούσα μελέτη, δεν έχουν τραβήξει ακόμη τη δέουσα προσοχή των ιστορικών, παρότι αποτελούσαν αναπόσπαστο μέρος της δημόσιας ζωής στις πόλεις της ελληνορωμαϊκής Μεσογείου και το κυριότερο συλλογικό μέσο έκφρασης των λαϊκών στρωμάτων απέναντι στην εξουσία. Ένα ιδιαίτερα συνηθισμένο σύνθημα το οποίο χρησιμοποιούσε παραδοσιακά το ελληνόφωνο πλήθος προκειμένου να εκφράσει τη δυσαρέσκεια ή την αντίθεσή του απέναντι σε μια απόφαση της ρωμαϊκής εξουσίας, και που δεν έχει αναδειχθεί από την ιστορική έρευνα, ήταν το ακόλουθο: δεινὴ κρίσις, ἂδικα προστάγματα. Οι ρωμαϊκές αρχές φαίνεται να ανταποκρίνονταν συχνά στο δημόσιο αίσθημα.
Abstract: Life in the Mediterranean cities of the late Roman period still retained its strongly extrovert character. The crowd appears in the sources to have had plenty of free time which was spent in public spaces so as to be informed and to express a view about the current social and political situation of the time, to attend speeches and public readings of literary works, to watch healings and miracles, and as we will see in the present study to get actively involved in the arrests, interrogations, imprisonments and executions of convicts. The public speech of the Roman masses and in particular the oral slogans of the Roman populace, on which the present study will focus, have not yet attracted proper attention from historians, although they were an integral part of public life in the Greco-Roman Mediterranean cities and a means of popular expression towards secular power. A very common slogan traditionally used by the Greek-speaking crowd in order to express dissatisfaction or opposition to a decision made by a Roman authority, and which has escaped the notice of historical research, was the following: δεινὴ κρίσις, ἂδικα προστάγματα. In the end, the Roman authorities often conformed to public sentiment.
Ἐπιβοήσεις. Το ρωμαϊκό πλήθος και τα συνθήματά του (PDF)