Πολύμνια Αθανασιάδη, “Η άνοδος της μονοδοξίας στην ύστερη αρχαιότητα”

Πολύμνια Αθανασιάδη, Η άνοδος της μονοδοξίας στην ύστερη αρχαιότητα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2017.

Στο πλαίσιο μιας ιστορικής αφήγησης για την παγκοσμιοποιημένη κοινωνία της ύστερης ρωμαϊκής αυτοκρατορίας στη Μείζονα Μεσόγειο, η συγγραφέας αναλύει τις αλληλένδετες εξελίξεις οι οποίες συνεπέφεραν την αργή μεταμόρφωση ενός ανθρωποκεντρικού πολιτισμού σε θεοκεντρικό. Το ερμηνευτικό εργαλείο για την ανατομία της εποχής είναι η «μονοδοξία», έννοια που αποδίδει πιστότερα από τη συγγενή της μισαλλοδοξία την πορεία ενός ολόκληρου κόσμου προς τη μονόδρομη σκέψη. Τα μοτίβα της προοδευτικής ταύτισης της κοσμικής εξουσίας με το θρησκευτικό κατεστημένο, της κατασκευής μιας δογματικής ορθοδοξίας (και -αντίστοιχα- της δαιμονοποίησης της αίρεσης) και, τέλος, της βίας, με την απροκάλυπτη μορφή της καταστολής και του διωγμού της διαφορετικότητας ή με την φαινομενικά ήπια μορφή του κηρύγματος και της ιεραποστολής, αποτελούν μερικά μόνο από τα νήματα που συνυφαίνουν τον ιστό του βιβλίου, συμβάλλοντας στην αποδόμηση του αισιόδοξου μοντέλου για τη ζωή στη μεσογειακή κοινωνία της όψιμης ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Το καθοριστικό συμβάν της εποχής είναι η ανάδυση της θρησκείας ως του κύριου παράγοντα για τη συγκρότηση ατομικών και συλλογικών ταυτοτήτων: μέσα σε έναν ολοένα και πιο οικουμενικό κόσμο, οι άνθρωποι βιώνουν τη μετάβαση από την πολιτική στη θρησκευτική αυτοσυνείδηση, διαδικασία την ολοκλήρωση της οποίας θα σφραγίσει η έλευση του ισλάμ.

0 Shares:
You May Also Like