ARTICLES
Einar Thomassen
University of Bergen
Περίληψη: Σύμφωνα με τον Ειρηναίο, ο Μάρκος, ηγέτης μιας βαλεντινιανής λατρευτικής κοινότητας, καθιστούσε γυναίκες προφήτιδες μέσω μιας τελετής μύησης που περιλάμβανε τη γαμήλια ένωση με τους «αγγέλους» τους. Το άρθρο αυτό καταδεικνύει ότι η προφητεία είναι ένα αναγνωρισμένο φαινόμενο στον Βαλεντινιανισμό, καθώς και ότι η οργάνωση της τελετής μύησης από τον Μάρκο και ο τρόπος τέλεσής της είναι συνεπείς με την κεντρική βαλεντινιανή έννοια του «νυφικού θαλάμου». Δεδομένου ότι ο Μάρκος δρούσε στη Μικρά Ασία, προτείνεται ότι η δική του εκδοχή Βαλεντινιανισμού είχε πιθανόν διαμορφωθεί από μια παράδοση εκστατικών μορφών λατρείας εκείνης της περιοχής. Από μια ευρύτερη άποψη, ο συσχετισμός της έννοιας του νυφικού θαλάμου με εκστατικές μορφές προφητείας εντάσσει τη μαρκιανή λατρεία σε ένα πρότυπο κοινό σε πνευματοληπτικές λατρείες σε όλο τον κόσμο, στο οποίο οι μυημένοι, ειδικά γυναίκες, καταλαμβάνονται από πνεύματα που γίνονται αντιληπτά ως συζυγικοί τους σύντροφοι, αποκτώντας έτσι μια νέα ταυτότητα. Κατά συνέπεια, η ανθρωπολογική έννοια της πνευματοληψίας μπορεί να προσφέρει μια νέα διάσταση στη βαλεντινιανή και τη γνωστική λατρεία γενικότερα.
Abstract: According to Irenaeus, the Valentinian cult leader Marcus initiated women to be prophets by joining them matrimonially to their “angels.” The paper shows that prophecy is a recognised phenomenon in Valentinianism, and that Marcus’ staging of the initiation to practicing it is consistent with the central Valentinian concept of the “bridal chamber.” Since Marcus operated in Asia Minor, it is suggested that his version of Valentinianism may have been shaped by a tradition of ecstatic cult forms native to that region. In a wider perspective, the association of the bridal chamber concept with ecstatic forms of prophecy makes the Marcosian cult conform to a pattern found in possession cults all over the world, where initiates, especially women, acquire a new identity by being possessed by spirits who are imagined as their marital partners. In consequence, the anthropological concept of possession may offer a new perspective on Valentinian and Gnostic cult in general.
Gnostic Prophecy: The Case of Marcus the Magician and his Women (PDF)