ΑΡΘΡΑ
Kostas Vlassopoulos
History and Archaeology
University of Crete
Περίληψη: Αυτό το άρθρο διερευνά ένα παράδοξο. Από τη μία πλευρά, ο Χριστιανισμός θεωρούσε τη δουλεία δεδομένη και δεν είχε καμία πρόθεση ούτε καν να υποστηρίξει θεωρητικά την κατάργησή της. Από την άλλη πλευρά, ο Χριστιανισμός δημιούργησε μια μορφή υποκειμενικότητας που ήταν κατ ‘αρχήν καθολική, αν και οι γυναίκες και οι δούλοι αντιμετώπισαν σοβαρούς περιορισμούς στην άσκηση αυτής της υποκειμενικότητας. Οι χριστιανοί στοχαστές και οι εκκλησιαστικές αρχές τις περισσότερες φορές απλώς αγνόησαν τους περιορισμούς της υπόδουλης χριστιανικής υποκειμενικότητας, αλλά υπήρχαν συγκεκριμένα πλαίσια στα οποία ο συνδυασμός των χριστιανικών Λόγων, της αυτενέργειας των δούλων και συγκεκριμένων συγκυριών οδήγησε σε σημαντικές αλλαγές στην ιστορική πορεία της δουλείας. Το άρθρο εξετάζει τρία βασικά πλαίσια: τους χριστιανικούς τρόπους ζωής, εστιάζοντας στο σεξ και το γάμο και την τήρηση της Κυριακής· τη συμμετοχή στους θεσμούς των χριστιανικών κοινοτήτων, ιδιαίτερα στη χειροτονία των ιερέων και των μοναχών· και τις θρησκευτικές συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων χριστιανικών κοινοτήτων, των ειδωλολατρών και των Εβραίων. Αυτές οι αλλαγές ήταν σπάνια μη αναστρέψιμες· θα διερευνήσουμε τη συνεχή σύγκρουση ως αποτέλεσμα των διαφόρων πιέσεων, συμφερόντων και παραγόντων που εμπλέκονταν. Καμία από αυτές τις αλλαγές δεν περιελάμβανε μια γενική ιδεολογική αντίθεση στη δουλεία ή αποσκοπούσε στην κατάργηση της δουλείας· παρ’ όλα αυτά, είχαν ουσιαστικά αποτελέσματα για εκατομμύρια δούλους, αν και αυτά τα αποτελέσματα δεν ήταν τα ίδια για όλες τις περιόδους, τα μέρη και τις ομάδες δούλων.
Abstract: This contribution explores a paradox. On the one hand, Christianity took slavery for granted and had no intention of even arguing in favour of its abolition. On the other hand, Christianity created a form of subjectivity that was in principle universal, although women and slaves faced severe constraints in exercising this subjectivity. Christian thinkers and Church authorities most of the time simply ignored the constraints of enslaved Christian subjectivity; but there were specific contexts in which the combination of Christian discourses, slave agency and particular conjunctures led to significant changes in the historical trajectory of slavery. The article examines three major contexts: Christian lifeways, focusing on sex and marriage and Sunday observance; participation in the institutions of Christian communities, in particular ordination as priests and monks; and religious conflicts between the various Christian denominations, pagans, and Jews. These changes were hardly irreversible; we will explore the continuous tug-of-war as a result of the various pressures, interests and agents involved. None of these changes involved a principled opposition to slavery as such or aimed to abolish slavery; but they had substantial effects for millions of slaves, although these effects were not the same for all periods, places and groups of slaves.
Christianity and slavery: towards an entangled history? (PDF)